Lęk paniczny
Lęk paniczny nie jest normalną ludzką reakcją, ale występującym wyłącznie u osób podatnych stanem chorobowym. Charakterystyczne dla tej postaci lęku jest to, że odczuciu trwogi zawsze towarzyszą objawy fizyczne, szczególnie kołatanie serca, drżenie ciała i duszność. Dolegliwości mogą występować napadowo (klasyczne napady paniki) albo w postaci bardziej przewlekłej, utrzymując się przez dłuższy czas, łagodniejąc i nasilając.
Do celów diagnostyki można wyróżnić dwie grupy osób. Pierwsza to osoby z dominującym ogromnym lękiem, któremu towarzyszą objawy fizyczne. Osoby te nie mają problemu z zakwalifikowaniem swoich dolegliwości jako zaburzenia lękowego i szybciej znajdują pomoc. Druga grupa chorych to ci, u których na pierwszym planie są objawy somatyczne a odczucie lęku znajduje się jakby w tle albo wcale nie występuje. Jest to forma lęku panicznego ze słabo wyrażonym odczuciem lekiem albo nawet „lęk paniczny bez odczucia lęku”. Osoby z tego rodzaju przebiegiem zaburzenia szukają pomocy u lekarzy innych specjalności niż psychiatrzy, szczególnie często u lekarzy ratownictwa medycznego, kardiologów, neurologów i lekarzy pierwszego kontaktu. Właśnie tego rodzaju obrazy paniki były dawniej określane jako „nerwica serca” albo kwalifikowane jako „zespół hiperwentylacji”.
Lęk paniczny może więc imitować choroby serca (ostry incydent wieńcowy, zaburzenia rytmu serca), choroby płuc (astmę, niewydolność oddechową), zaburzenia hormonalne (np. nadczynność tarczycy) a nawet padaczkę. Jest jednak zaburzeniem od tych chorób odrębnym i potrzebuje swoistego leczenia.
Lęk paniczny bardzo często towarzyszy depresji i wtedy, niejednokrotnie, trudno jest odróżnić, które z dolegliwości spowodowane są depresją, a które paniką.
W leczeniu paniki stosowana jest farmakoterapia i psychoterapia, nierzadko równolegle. Leczenie powinno być jednak indywidualizowane. Istnieje np. duża grupa osób, u których samo leczenie farmakologiczne przynosi bardzo dobre wyniki. Z drugiej strony, w wypadku mniej nasilonego i niepowikłanego depresją lęku panicznego pomoc psychoterapeutyczna (bez leczenia farmakologicznego) może być wystarczająca.
Stanisław Porczyk, psychiatra